27 Eylül 2016 Salı

Uşak Arkeoloji Müzesi ve Karun Hazineleri



Uşak Müzesi, daha doğrusu "Karun Hazineleri" uzun zamandır görmek istediğim müzeler / eserler listesindeydi en sonunda bu sene kısmet oldu biraz maceralı ve hayal kırıklığı olsa da. Maceralı çünkü müzeyi gösteren hiçbir tabela vs yoktu şehir içinde. Navigasyonla gitmeye çalıştığımızda ise Uşak tam bir şantiye görünümünde olduğu ve neredeyse tüm yollar kazıldığı, tek yön olduğu için müzeyi bulmamız yaklaşık bir saati buldu.

Sonrası ise eserler açısından harika, müze açısından ise sergileme eksikleri, yanlışları yüzünden hayal kırıklığı oldu benim için. Tümülüslerden çıkarılan renkli duvar resimlerine, Karun hazinelerinin ince ve muhteşem işçiliğine hayran kaldım. Ama müze için aynısını söylemeyeceğim. Şimdiye kadar yurt içinde ve dışında yüzlerce müze görmüş, gezmiş birisi olarak bu kadar güzel eserlerin bu kadar kötü sergilendiğini görmemiştim. Gümüş eserler oksitlenmesini önlemek amacıyla "vakumlu" naylon torbalar içinde sergileniyordu. Vitrinlerin döşemesi ve pisliğini ise fotoğraflarda görebilirsiniz. Bunun sebebini sorduğumuzda müzenin yeni binasına taşınacağını ve orada her şeyin çok daha modern olacağını söylediler (tabela eksikliğini de taşınmaya bağladılar). Naylon poşet nedir? Teknoloji denen birşey var. Nem derecesini vs. ayarlayan sistemler var. Tamam belki bakanlık ödenek ayırmamış olabilir ama bu kadar övünülen ve geri almak için uğraştığın eserlere muamele bu olmamalı. Zaten sahip çıkamamış çaldırmışsın iki kere...
Bu noktada yine aklıma takılıyor Ulusal Müze meselesi. Niye her ilde arkeoloji müzesi olmak zorunda yada her ilde varsa niye önemli eserler belli başlı müzelerde toplanmıyor ve daha çok sanatseverin beğenisine sunulmuyor? Son 5 yılda sadece 769 yabancı turistin bu müzeyi ziyaret etmesi çok acı bence...



Karun kimdir?
Kroisos / Krezüs yani Karun Lidya’nın son kralıdır. M.Ö 560-540 yılları arasında Lidya’nın kralllığını yapan Karun zenginliği ve bolluğu ile ün salmıştır. Lidyalılar parayı bularak tarihte bir çığır açmış ve adını tarihe yazdırmayı başarmıştır. Bulunan altın rezervleri Lidya’yı zengin bir duruma getirmiştir. Bu buluş ilkçağ dünyasının altın çağıdır diyebiliriz.
Karun antik ve ortadoğu halkları arasında "Karun kadar zengin" vb. birçok halk deyimine ve efsanesine konu olan, ismi zenginlik ile bağlantılı olarak kullanılan kişidir. Antik çağın bilinen en zengin kralı olan Krezüs mitolojiye göre her tuttuğunun altın olması için tanrılara yalvarır; bu dileği kabul edilince mutluluğa erişeceğini sanır. Ancak çok zengin olduğu halde mutluluğu bir türlü bulamayan kral acı içinde kıvranarak ölür.
Tarihçi Taberi efsane ve deyimlerdeki kişinin Musa zamanında yaşayan farklı bir kişi olduğundan hareketle, Kroesus'un Arap, Yahudi ve Pers medeniyetlerinde Karun şeklinde anılmasının sebebi olarak Musa peygamber zamanında yaşamış olan Kârûn kadar zengin olmasından kaynaklandığı değerlendirmesini yapmıştır.
  
Karun Hazineleri
Bu hazineler Uşak'a yaklaşık 25 km. olan Güre kasabasında 1960'lı yıllarda çoğunlukla köylülerin soygunlarıyla tümülüslerden çıkarılıp satıldı ve Amerika'ya kaçırıldı. Hazinenin tamamı New York'taki Metropolitan Müzesi'nde 1985 yılında bir sergide gazeteci Özgen Acar tarafından görülmeleriyle bulundu. Dönemin Kültür bakanlığının uyarılması sonucu müzenin depolarında saklanan eserleri almak için 1987’de dava açıldı ve yaklaşık 40 milyon dolarlık masrafa yol açan hukuki süreçler sonunda 1993'de Türkiye'ye geri getirildi. İade, müze yetkililerinin eserlerin çalıntı olduğunu bildikleri halde satın aldıklarını kabul etmeleri ve 6 yıl süren davayı kaybedeceklerini anlamalarıyla gerçekleşti.

Uşak Arkeoloji Müzesinde sergilenen parçalardan en önemlilerinden biri sayılan Kanatlı Denizatı Broşu, 2006 yılında sahtesiyle değiştirildi. Mahkeme 8 kişiye 10 ay ile 12 yıl arasında değişen cezalar verdi. Eser 2012'de Almanya'da ortaya çıktı ve Interpol aracılığı ile Türkiye'ye iade edilmesi için çalışma başlatıldı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne teslim edildi.

Daha çok fotoğrafla tekrar okumak isterseniz tıklayın.

Hiç yorum yok: