Dünyanın en küçük ülkesi: Vatikan

Sanat eserleri açısından gördüğüm en etkileyici yerlerden biri olan Vatikan’a gidecekler için öncelikli bir bilgi vermek isterim. O kadar uzun kuyruklar oluyor ki (bir de aralara kaynamaya çalışanlar) bu yüzden sabah erken saatlerde orada olmanızı öneririm. Son yıllarda yaşanan terör olaylarından dolayı da güvenlik had safhada. Ayakkabılarınızı bile çıkartmak zorunda kalabilirsiniz kontrolde bu yüzden kolay giyip çıkarılabilen şeyler giymenizi tavsiye ederim. Kış aylarında giyim yönünden bir sorun yaşamasanız da yaz aylarında gittiğinizde kısa şortlarla, eteklerle yada göğüs kısmı açık bluzlarla Vatikan’a giremiyorsunuz. Bu durum erkekler için de geçerli tabi. Vatikan müzelerinin kuyruğu ise inanılmaz uzunlukta bu yüzden de internetten öncelikli bilet alabilirsiniz. Ben internetle uğraşamam derseniz de kuyruk sırasında yaklaşık 10 euro fazlasına karaborsa bilet satanlardan alabilirsiniz. Benden söylemesi…

Vatikan'a giriş kuyruğu

Vatikan hakkında genel ve tarihi bilgiler:

Vatikan'ın kökeni İsa'nın havarilerinden Petrus'a dayandırılır. Hıristiyanlık inancına göre Petrus Roma İmparatoru Nero tarafında MS 64 yılındaki Büyük Roma Yangını'ndan sorumlu tutularak çarmıha gerilerek öldürülmüştür. Petrus'un İsa adına kilise kurumunu başlattığı ve ilk olarak piskoposluk rolünü oynadığına ve böylece Papalık kurumunun temelini attığına inanılır.

Papalık Orta Çağ boyunca sadece Katolik kilisesini dinsel bakımdan yönetmekle kalmadı, ordu oluşturuyordu, savaş yapıyor ve barış antlaşmaları imzalıyordu. Papalık bir devlet olarak 1870 yılına kadar varlığını sürdürdü. O tarihte Savoya Hanedanının İtalya'yı tek bir bayrak altında toplaması sonucu işlevini kaybetti. 1929 yılında Papalık İtalya'yla Lateran Antlaşmasını imzalayarak Vatikan'ı kurdu. Bu tarihten sonra Vatikan şekil değiştirmekle birlikte Papalık'ın bir devamı olarak bağımsız bir devlet halinde varlığını devam ettirmektedir.

Vatikan, ya da Vatikan Şehir Devleti, İtalya'nın Roma şehrinde bulunan, Hıristiyanlık dininin Katolik mezhebinin yönetim merkezi olan devlettir. Yerleşik nüfus 930 (daha doğrusu vatandaşı kabul edilen) civarındadır ve bu yerleşik nüfusun neredeyse hepsi (rahibeler harici) erkektir. Kadın çalışanlar geceleri Vatikan sınırları içinde kalmaz. İtalya'nın tarihiyle hemen hemen aynı tarihe sahip olan dünya Katolik dininin merkezi kabul edilen 0.44 km karelik alana sahiptir.

Dünyanın yüzölçümü olarak en küçük ülkesidir. Mutlak monarşiye dayalı bir yönetim uygulanır. Devlet başkanı olarak Papa'nın sözleri yasa hükmündedir. Papa, hem devlet başkanı, hem de Katolik mezhebinin ruhani lideridir. Katolik kilisesinin genel başkanı, Vatikan Devleti'nin de başkanı olur. Papa yasama, yürütme ve yargının da başkanıdır. Vatikan'ın, 110 kişilik İsviçre vatandaşı ve Katolik olması şart olan geleneksel giysili muhafızlardan oluşan küçük bir ordusu vardır.

Vatikan’ın doğrudan ya da dolaylı olarak sahibi olduğu veya yönlendirdiği günlük, haftalık ve aylık 200’den fazla gazete ve dergi, 154 radyo istasyonu, 49 TV kanalı veya kablolu yayını bulunmaktadır.

Bütçesi; katoliklerden kesilen kilise vergisi, aidatlar, bağışlar, şirket gelirleri, hisse senedi-tahvil-bono gelirleri, bankacılık ve faiz gelirleri, hediyelik eşya satışlarından elde edilen gelirlerle basın yayından elde edilen reklâm gelirlerinden oluşmaktadır.

Aziz Petrus Meydanı

Vatikan devleti ve şehrinde yer alan, aynı zamanda devletin en ünlü meydanıdır. Aziz Petrus Meydanı her yıl binlerce Katolik'in ibadet için geldikleri Aziz Petrus Bazilikası'nın önünde geniş bir alan üzerinde yer alır. Alan dünyanın en büyük meydanlarından biridir. Napolili sanatçı, heykeltıraş ve mimar Gian Lorenzo Bernini tarafından Papa VIII. Alexander için 1656-1667 yılları arasında yaptırılmıştır. Meydanda iki adet  çeşme yer alır. Sol bölümde yer alan çeşme Bernini’nin, sağ tarafta yer çeşme ise Domenico Fontana’nın eseridir.

Orta kısımda ise Papa V. Sixtus tarafından diktirilen 25,5 metre yüksekliğinde bir Mısır dikili taşı bulunmaktadır. Bu dikili taş Mısır dönemi içerisinde bilinmeyen bir firavun tarafından yaptırılmış ve Roma'ya Mısır'dan getirilerek diktirilmiştir. Dikili taşın üzerinde bir Çapraz Hac yer almaktadır.

Papa her noelde meydanda toplanan Katolik ve diğer mezhepten dinleyicilerine seslenerek mesajlarını okumaktadır.

Aziz Petrus Bazilikası

Aziz Petrus Bazilikası veya San Pietro Bazilikası Roma'daki en büyük 4 bazilikadan  ikincisidir. Vatikan'daki en göze çarpan binadır. Kubbesi ile Roma'nın siluetindeki en önemli parçalardan biridir. Hıristiyanlığın en büyük kilisesidir. 23.000 m² arazi üzerine kuruludur. 60.000 kişilik kapasitesi vardır. 

Sistina Şapeli

Buraya girmeden once ise en büyük tavsiyem giriş biletlerinizi önceden internetten alın. Yoksa kuyruk beklenecek bir uzunlukta değil. Kuyrukta karaborsa bilet satanlardan da 5-6 euro fazla verip alabilirsiniz isterseniz tabi.

Vatikan'da, Papa'nın resmi ikametgâhı Apostol Sarayı'nda bulunan bir şapeldir. Esasen Cappella Magnaolarak bilinen şapel, adını onu 1477 – 1480 yılları arasında restore eden Papa IV. Sixtus'tan aldı. O zamandan bu yana şapel hem dini hem sivil papalık etkinliklerine ev sahipliği yapan bir yer oldu. Günümüzde papalık seçimlerine de ev sahipliği yapmaktadır. Sistina Şapeli'nin şöhreti büyük oranda iç mekânını süsleyen fresklerden gelmektedir. Bunlar arasında en önemlileri Michelangelo tarafından yapılan Sistina Şapeli tavanı ve Son Hüküm'dür.

Şapelin tavanında İncilden dokuz sahne resmedilmiştir. Bu dokuz sahne içinde en bilinen eser Adem’in Yaratılışıdır. Michelangelo tarafından 1511 dolaylarında yapılmıştır.

Fresk, İncilin Yaratılış bölümünde, Tanrı'nın ilk insan Âdem'e hayat vermesi konusunu betimler. Bu betim bugün dünyanın en ünlü betimlemelerinden birisidir ve modern kültüre farklı biçimlerde yansımıştır. Freskte yer alan Tanrı ve Âdem'in ellerini içeren detay da freskin en ünlü kısımlarındandır.

Tanrının yüzü olarak, Michelangelo 'nun kendi yüzünü çizdiği düşünülmektedir.

Bir diğer görüşe göre reform ve rönesanstan sonra insanın tanrıya yabancılaşması resmedilmiştir.

Pieta

Gördüğüm en etkileyici sanat eserlerinden biri olan Pietà, kucağında ölü İsa Mesih'i tutan Meryem Ana heykelidir. Michelangelo’nun en ünlü eserlerinden birisidir.

Fransız Piskopos Jean Bilheres, Pietà’yı 1498'de, San Pietro'daki mezarı için sipariş etmiştir.

Heykel, İsa'nın çarmıhtan indirildiği anı canlandırır. Hıristiyan inancına uygun olarak, Tanrı'nın oğlunun cansız bedeni artık annesinin kollarında yatmaktadır. Meryem, İsa'nın bedenini sağ eliyle güçlü bir biçimde kavrarken, sol eliyle de naaşı izleyiciye sunmakta ve herkesi İsa'ya saygıya davet etmektedir. Meryem bunu yaparken gözlerini yere indirmiştir, böylelikle müminlerin yüzlerine doğrudan bakmak istemediğini gösterir.

Michelangelo ilk denediği 3 mermer bloğun istenmedik bir yerden kırılması üzerine başladığı dördüncü mermer blokta bu heykeli yapmayı başarmıştır.

Pietà'nın Michelangelo'nun kendisi için taşıdığı büyük anlam, onun sanatçının imzaladığı yegane eser olmasından bellidir. Michelangelo imzasını, Meryem'in kıyafetini bir arada tutan kuşağın üstüne yontmuştu. Daha once çekiçli bir kişinin saldırısı sonucu hasar gören heykel cam bir muhafazayla korunduğu San Pietro Katedrali'nde özel bir yerde duruyor. Eseri görmek isteyen kalabalığın arasında yer bulabilirseniz olabildiğince en yakınına gidip, incelemenizi öneririm.

Aziz Petrus Heykeli

Bazilikaya ismini veren Aziz Petrus’un heykeli kilisenin en ilgi çekici noktalarından birisi. Heykelin ayağına dokunmanın iyi şans getireceğine ve dilekleri gerçekleştireceğine inanılıyor. Öyle ki dokunulmaktan neredeyse dümdüz olmuş ayak kısmı. Benim tuttuğum dilek henüz gerçekleşmedi ama uzunca bir kuyruğa katlanır, şansımı denerim derseniz de siz bilirsiniz :)

Aziz Petrus'un Mezarı (Baldaken)

Sarmal sütunların taşıdığı bronz sayvan, 20 metre yüksekliğindedir ve 17. yüzyılda Bernini tarafından tasarlanmıştır.

İsviçreli Muhafızlar

Vatikan'ı Papa'yı korumakla yükümlü 110 kişilik ordudur. 22 Temmuz 1506'dan beri aktif olarak Vatikan'da görev yapmaktadırlar. Görev yeri sadece Aziz Petrus Bazilikası'dır. Üniformalarının rengi sarı, mavi ve kırmızıdır. İsviçreli muhafız olmak için Katolik, bekar, İsviçre vatandaşı olunması, askeri görevini yapmış, üniversite veya liseyi bitirmiş, 19-30 yaşları arasında ve en az 174 cm uzunluğunda olunması gerekmektedir. Almanca, İtalyanca, Fransızca ve İngilizce olmak üzere dört dili ana dili gibi konuşuyorlar.

Hizmet süreleri iki ile 25 yıl arasında değişen muhafızlar, iki yıldan sonra görevden ayrılabiliyor. Görev süreleri boyunca Vatikan vatandaşı olan ve Vatikan pasaportu taşıyan askerlerden görev bitiminde bu hakları geri alınıyor.

Medici papalarının rengindeki üniformalarının tasarımını ise 16. yüzyılda Michelangelo yapmıştı.

Peki neden İsviçreliler Papa’yı koruyor?

İsviçre Muhafızları'nın hikâyesi 1505 yılında Papa II. Julius'un, İsviçre'den kendisini koruyacak bir birlik göndermesini talep etmesiyle başlıyor. O tarihte İsviçre askerlerinin ünü tüm Avrupa'da biliniyor. Eylül 1505'te 150 İsviçreli asker, ilk defa Roma'ya giriyor. Ancak İsviçre Muhafızları'nın resmi kuruluşu 22 Ocak 1506 olarak kabul ediliyor.

Not: Yazıda kullanılan fotoğraflar iki ayrı seyahatte çekilmiştir, Aziz Petruz Bazilikası'nın içini kısa bir video ile görmek isterseniz tıklayın...